
Historici als activisten in de cliëntenbeweging
By Irene on 11 oktober 2022, in Clientenbeweging, NaastenbewegingDe geschiedenis van de Amsterdamse patiënten- en cliëntenbeweging is dé inspiratiebron voor de beweging van vandaag, aldus haar geschiedschrijvers Marian Vink en Daan Stremmelaar tijdens de Dag van de Participatie op 10 oktober. En zij zijn niet de enigen die de laatste tijd laten zien waarom historisch besef, oftewel weten waar je vandaan komt als cliëntenbeweging, zo waardevol is.
Voor mij als historisch onderzoeker van de Nederlandse naastenbeweging in de psychiatrie was de aankondiging al een feest: tijdens de Dag van de Participatie – de start van de Week van de Mentale Gezondheid – stond bovenaan het programma de presentatie “Drie lessen uit de geschiedenis voor de toekomst van participatie” aangekondigd. Ik hoopte en vermoedde al dat deze presentatie gegeven zou worden door Marian Vink en Daan Stremmelaar, de auteurs van “Krachtige mensen in beweging, Geschiedenis van de patiënten- en cliëntenbeweging in Amsterdam”, dat dit voorjaar verscheen. Vink en Stremmelaar laten in dit boek zien hoe breed de beweging is en hoe al die clubjes die er onderdeel van uitmaken zich historisch tot elkaar, de overheid en de zorg hebben verhouden.
En inderdaad waren zij de hoofdsprekers van de bijeenkomst. Die grepen ze aan om een activistische boodschap uit te dragen: leer van je voorgangers uit de cliëntenbeweging van de jaren 70, die kritiek, verzet en ludieke acties niet schuwden. Die zelf dingen die ze anders wilden op de agenda zetten, en zelf kwamen met alternatieven en oplossingen. De beweging van vandaag is onderdeel geworden van het systeem, door een overheid die professionaliteit eiste van activisten die mee wilden praten. En dat de beweging aan tafel is komen te zitten als serieus te nemen gesprekspartner, is natuurlijk winst. Maar de keerzijde van dat aanschuiven is dat zij aan scherpte heeft verloren. Of, zoals Wilma Boevink zegt, aan ziel.
Deze tijd vraagt om nieuwe visies en alternatieve oplossingen, benadrukte Marian Vink. En de ideeën en acties die voorgangers bedachten voor de problemen van toen, zijn relevant en inspirerend voor de beweging van nu. Laten we weer hippies worden! riep Daan Stremmelaar iedereen op.
Heel vrolijk werd ik hiervan. Niet alleen omdat ik als collega-historicus natuurlijk ook graag het belang onderstreep van onderzoek naar de geschiedenis van de clienten- en naastenbeweging, en het vertellen van hun historische verhalen. Ik vind het een geweldige ontwikkeling dat de beweging oog begint te krijgen voor haar geschiedenis, zoals laatst ook al bleek tijdens een bijeenkomst van MIND. Maar het maakt me ook blij omdat ik net als Marian en Daan ervan overtuigd ben dat weten waar je beweging in wortelt en wat je voorgangers al hebben bedacht en bestreden, een bron van inspiratie is voor vandaag. Ze geven je kennis, ze geven je ideeën, en vooral: ze geven je nog meer moed en lef om pal te staan voor emancipatie en inclusie, wat vandaag nog net zo belangrijk is als toen.